Trybunał Sprawiedliwości

Trybunał Sprawiedliwości, ma siedzibę w Luksemburgu. Jest głównym organem sprawującym wymiar sprawiedliwości. Jego głównym zadaniem jest czuwanie nad poszanowaniem i stosowaniem prawa traktatów. W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi jeden sędzia z każdego Państwa Członkowskiego- składa się z 27 sędziów. Może obradować w izbach składających się z 3 lub 5 sędziów. Rozpoznaje także w składzie Wielkiej Izby, która liczy 13 sędziów, zbiera się na żądanie państwa członkowskiego bądź instytucji będącej stroną postępowania. Sędziowie i rzecznicy generalni Trybunału Sprawiedliwości są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mających kwalifikacje wymagane w ich państwach do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych lub są prawnikami o uznanej kompetencji. Są oni mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy Państw Członkowskich na okres sześciu lat. Sędziowie wybierają spośród siebie na okres trzech lat prezesa Trybunału Sprawiedliwości.

Trybunał Sprawiedliwości jest wspomagany przez ośmiu rzeczników generalnych, którzy nie mają statusu sędziego.

ETS rozstrzyga spory tylko w stosunku do prawa UE i wspólnot, czy traktaty są należycie przestrzegane przez państwa członkowskie.

Sąd Pierwszej Instancji

Sąd I instancji: W jego skład wchodzi 27 sędziów - jeden z każdego PCZŁ. Członkowie Sądu są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności, muszą się charakteryzować niezbędnymi kwalifikacjami do zajmowania najwyższych stanowisk sądowniczych w państwie, może być nim adwokat, radca prawny, notariusz.

Są oni mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy PCZŁ na okres sześciu lat. Co trzy lata następuje częściowa wymiana składu. Ustępujący członkowie mogą być mianowani ponownie. Sędziowie wybierają spośród siebie na okres trzech lat prezesa. Jego mandat jest odnawialny. Jest to organ główny wspólnot wg traktatu nicejskiego (pozostaje także wg traktatu lizbońskiego)

Sąd ds. Służby publicznej

Skład 7 sędziów

Właściwość:

1. w ramach wspólnotowej instytucji sądowniczej sąd ten zajmuje się sporami z zakresu służby publicznej UE, w których wcześniej właściwy był Trybunał Sprawiedliwości, a od jego utworzenia w 1989 sąd I instancji

2. sąd jest właściwy do rozpoznawania w pierwszej instancji sporów między wspólnotami a jej pracownikami na mocy art. 236 TWE (Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w każdym sporze między Wspólnotą i jej pracownikami, w granicach i na warunkach określonych w regulaminie pracowniczym lub warunkach zatrudnienia), co oznacza około 150 spraw rocznie przy personelu wspólnot obejmującym około 35 000 osób. Spory te dotyczą nie tylko kwestii związanych ze stosunkiem pracy w ścisłym znaczeniu (wynagrodzenia, przebieg kariery, nabór, środki dyscypliny) ale także systemu zabezpieczenia społecznego (choroba, starość, niezdolność do pracy, wypadki przy pracy, zasiłki rodzinne i inne)

3. sąd jest również właściwy w sporach dotyczących niektórych szczególnych grup pracowników, a w szczególności personelu Eurojustu, Europolu, Europejskiego Banku Centralnego i Biura Harmonizacji w ramach rynku wewnętrznego (OHIM)

4. nie może on natomiast rozpoznawać sporów między krajowymi organami administracji i ich pracownikami.

5. od orzeczeń sądu można w terminie 2 miesięcy wnieść odwołanie do sądu I instancji. Odwołanie takie ogranicza się do kwestii prawnych.

Podstawowe rodzaje powództw do Sądu Pierwszej Instancji i Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości:

Pytania wstępne - wniosek do TS o wydanie orzeczenia wstępnego, pytania dotyczą interpretacji traktatu, ważności i/lub aktów instytucji wspólnotowych (art. 234, 68 TWE, art. 150 TEWEA oraz art. 35 ust 1-3 TUE w odniesieniu do wybranych aktów prawa wtórnego w ramach III filaru Unii Europejskiej)

Skargi bezpośrednie:

Skargi państw członkowskich lub instytucji wspólnotowych dotyczące kontroli legalności aktów prawa wspólnotowego

Skarga o stwierdzenie nieważności aktu wydanego przez organ wspólnoty - art. 230 TWE (jest wydany akt, kwestionujemy jego legalność, skutkuje nieważnością, oznacza że akt nie obowiązuje)

• skarga na bezczynność organu wspólnoty - art. 232 TWE - traktat zobowiązywał dany organ do wydania aktu, ale ten tego nie zrobił)

Skargi dotyczące odpowiedzialności wspólnoty

• skarga - odszkodowanie z tytułu odpowiedzialności umownej kontraktowej - art. 235, 288 TWE

• skarga o odszkodowanie z tyt. odpowiedzialności pozaumownej (deliktowej) - art. 235, 288 TWE

Skargi dotyczące odpowiedzialności PCZŁ:

• Skarga KE na PCZŁ w związku z naruszeniem prawa wspólnotowego, obowiązków traktatowych przez to państwo (art. 226, 228 TWE oraz art. 141,143 TEWEA)

• Skarga jednego PCZŁ na drugie PCZŁ w związku z naruszeniem prawa wspólnotowego, obowiązków traktatowych (art. 227 TWE oraz 142 TEWEA)

• Skargi składane w sporach toczących się między państwami członkowskimi związane z przedmiotem traktatu o ile państwa zgodnie podają taki spór do Trybunału - w tym przypadku Trybunał jest sądem polubownym, arbitrażowym - art. 239 TWE