Skład i jurysdykcja Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości oraz Sądu Pierwszej Instancji
Luksemburg-ETS istnieje od 1952r, w jego skład wchodzi jeden sędzia zr każdego państwa członkowskiego (PL prof. J. Makarczyk), obecnie jest ich 27.Ponadto ETS wspomagany jest przez rzeczników generalnych, których zadaniem jest publiczne przedawnienie, przy zachowaniu całkowitej bezstronności i niezależności, uzasadnionych wniosków w niektórych rozpatrywanych sprawach przez ETS.
Sędziowie i orzecznicy są mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy państw członkowskich na okres sześciu lat. Co trzy lata następuje częściowe odnowienie składu. Kryteria wyboru rzecznika i sędziego są takie same, muszą być to osoby o niekwestionowanej niezależności i mające kwalifikacje wymagane w państwach, by zajmować najwyższe stanowiska sądowe lub mogą być to prawnicy o uznanych kompetencjach. Nie mogą oni zajmować żadnych funkcji politycznych, ani administracyjnych. Sędziowie wybierają spośród siebie Prezesa na 3 lata. ETS powołuje izby składające się z 3 lub 5 sędziów (obrady są ważne gdy zasiada 3), a spośród siebie wybierają prezesa izby. ETS może również obradować w wielkiej izbie (13 sędziów, obrady są ważne, gdy zasiada 3, na żądanie p.czł lub instytucji WE, która jest stroną w postępowaniu )lub składzie plenarnym. ETS mianuje sekretarza na okres 6 lat, nadzoruje on działanie sekretariatu, gdzie prowadzi się rejestr wszystkich pism procesowych, przyjmuje, przekazuje dokumenty, sprawuje nadzór nad pieczęciami, odpowiada za archiwum oraz finanse i rachunkowość.
ETS czuwa nad poszanowaniem wykładni prawa w wykładni i stosowaniu Traktatu. Kompetencja jest określona szeroko i obejmuje całość postępowań spornych i niespornych, jakie są przewidziane w traktatach, obecnie jednak wiele spraw jest rozpatrywanych w pierwszej instancji przez SPI lub Sąd do spraw Służby Publicznej, a do ETS mogą one trafić w procedurze odwoławczej. Do wyłącznej właściwości ETS należą:
-
sprawy skarg przeciwko państwom członkowskim za naruszenie prawa wspólnotowego wnoszonych przez KE, inne państwa członkowskie lub Radę Dyrektorów EBI (w zakresie naruszeń statutu EBI),
-
spory dotyczące wykonywania przez krajowe banki centralne zobowiązań wynikających z TWE i Statutu ESBC i EBC.
-
pytania prejudycjalne
-
rozpatruje wnioski o opinie w sprawach zgodności projektowanej umowy mnar, jak ma zostać zawarta w imieniu WE.
-
skargi instytucji i EBC na nieważność aktów innych instytucji lub EBC oraz na zaniechania działania przez nie.
-
skargi kierowane przez p.czł na akty przyjęte przez Radę, PE lub przez obie instytucje łącznie (z kilkoma wyjątkami), jak również skargi na nieważność aktów Rady Dyrektorów i Rady Gubernatorów EBI
-
spory pomiędzy p.czł., związanych z przedmiotem TWE.
-
jest sądem odwoławczym od orzeczeń SPI
Skład i jurysdykcja Sądu Pierwszej Instancji:
SPI rozpoczął funkcjonowanie w 1989r., od wejścia w życie Traktatu z Nicei jest organem odrębnym od ETS.(Luksemburg), składa się co najmniej jednego sędziego z każdego p.czł. (obecnie 27). W składzie SPI nie ma rzeczników generalnych chociaż Statut może przewidywać ich powołanie. Do wykonania zadań rzecznika może być powołany sędzia, wówczas nie może on brać udziału w orzekaniu w sprawie, w której pełnił zadania rzecznika. Członkowie SPI są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mogących zajmować wysokie stanowiska sądowe. Są oni mianowani za wspólnym porozumieniem rządów p.czł na okres 6 lat, co 3 lata następuje częściowa wymiana składu. Na czele SPI stoi prezes, wybrany spośród sędziów na okres 3 lat. SPI obraduje w izbach złożonych z 3 lub 5 sędziów, przy rozpatrywaniu niektórych może obradować w pełnym składzie lub w składzie jednoosobowym. Regulamin przewiduje również możliwość obradowanie w składzie wielkiej izby (13 sędziów). SPI powołuje także sekretarza, którego funkcje są podobne do sekretarza ETS. Do jego właściwości należy:
-
rozpoznanie skarg w pierwszej instancji wniesionych przez podmioty indywidualne, z wyjątkiem skarg pracowniczych (należą one do nowo powołanej izby)
-
skargi wnoszone przez p.czł na nieważność aktów instytucji i EBC lub na zaniechanie przez nie działania, z wyjątkiem skarg przeciwko Radzie, PE lub obu tym instytucjom łącznie
-
w pierwszej instancji skargi odszkodowawcze przeciwko WE
-
postępowania na mocy klauzuli arbitrażowej umieszczonej w umowie pr. publicznego lub prywatnego, zawartej przez WE lub w jej imieniu
-
rozpoznawanie skarg wniesionych przeciwko orzeczeniom izb sądowych
-
może zostać uprawniony do rozpoznawania pytań prejudycjalnych.
Podstawą odwołania do ETS jest brak właściwości Sądu, naruszenie procedury przed Sądem wpływające niekorzystnie na interesy wnoszącego odwołanie oraz naruszenie prawa wspólnotowego przez Sąd.
Zobacz także
- Pojęcie „aktu" w rozumieniu art. 230 TWE - na tle orzeczenia w sprawie ERTA
- Kompetencje Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w dziedzinie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (art. 35 TUE)
- Specyfika i charakter rozporządzenia, dyrektywy i decyzji wspólnotowej
- Zasada autonomii proceduralnej i zasada efektywności oraz ekwiwalencji jako ograniczenia autonomii proceduralnej państwa członkowskiego
- Rodzaje źródeł prawa w II filarze Unii Europejskiej