Badanie legalności umowy wspólnotowej polega na stwierdzeniu albo odmowie stwierdzenia nieważności aktu za pomocą, którego instytucja wspólnotowa wyraziła zgodę na związanie się wspólną umową. ETS nie może stwierdzić nieważności samej umowy między WE a państwem trzecim, bo nie ma jurysdykcji w stosunku do państwa trzeciego. Stwierdzenie nieważności aktu, którym WE zgodziła się na związanie umową międz. wymaga odniesienia się do treści samej umowy. Takie orzeczenie skutkuje po stronie WE, a Komisja WE jest zobowiązana do renegocjacji warunków umowy.

Dlaczego Trybunał zbadał legalność aktu Parlamentu w sprawie „Les Verts" mimo tego, że Parlament nie był instytucją wymienioną w art. 173 akapicie pierwszym Traktatu?

Należy zauważyć, że w tym czasie Traktat nie przewidywał kontroli prawnej aktów Parlamentu, nie dawał mu również uprawnienia do wystąpienia ze skargą przeciw aktom Rady lub Komisji. W drodze orzeczenia Trybunału nastąpiło więc rozszerzenie zakresu jego kompetencji - kognicja Trybunału objęła także akty Parlamentu skutkujące wobec osób trzecich. Znaczenie orzeczenia Les Verts było na tyle duże, że włączono jego tezę do Traktatu. Godne wspomnienia jest również to, że Trybunał uznał ciągłość procesową zachodzącą pomiędzy powodem, a jego następcą prawnym.

Pomimo, że PE nie był wymieniony wśród instytucji, których środki podlegały kontroli legalności w trybie w/w art. TWE, ETS dopuścił skargę przeciwko decyzji wydanej przez PE dot. Podziału środków na kampanię wyborczą, ponieważ decyzja ta wywoływała skutki wobec osób trzecich, czyli pozostałych partii politycznych.

ETS zauważył, że nie wymienienie PE wśród instytucji, których środki podlegały w trybie w/w art. Badaniu legalności, wynika z tego, że PE pierwotnie miał tylko kompetencje doradczo- kontrolne, nie wydawał zaś aktów prawnie wiążących.

Trybunał a badanie legalności normy prawa pierwotnego:

Sprawy połączone C-31/96 i C-35/96, Levantina Agricola Industrial SA (LAISA) and CPC España SA v. Rada

Powodowie, wyłączni hiszpańscy producenci izoglukozy, domagali się unieważnienia pewnych przepisów traktatów akcesyjnych zawierających warunki przystąpienia Hiszpanii i Portugalii do Wspólnot. Uważali, że naruszają one zakaz dyskryminacji oraz zasadę proporcjonalności. Rada zarzuciła skardze niedopuszczalność.

Zmiany spowodowane bezpośrednio przez traktat akcesyjny nie stanowią aktów instytucji i nie mogą zatem podlegać ocenie legalności. Wynika z powyższego, że zaskarżone przepisy, które stanowią nieodłączną część traktatu akcesyjnego nie stanowią aktu Rady w rozumieniu art. 173 EWG i w następstwie tego Trybunał nie ma jurysdykcji do rozważenia legalności takich postanowień. W konsekwencji, skargi o unieważnienie są niedopuszczalne.