Szerzej przekazane zostały Wspólnocie uprawnienia ustawodawcze w dziedzinie ochrony konsumentów. Także przed Traktatem z Mastricht była ona przedmiotem działania organów wspólnotowych, a mianowicie poprzez art. 100a służący harmonizacji krajowych systemów prawnych celem utworzenia jednolitego rynku. Nowy artykuł 129a odsyła ustawodawcę konsekwentnie do art. 100a, dając mu jednak nowe możliwości podejmowania „specjalnych akcji" uzupełniających i wspierających politykę krajów członkowskich w tym obszarze, które nie są jednak formą prawa wiążącego i mogą mieć raczej działanie stymulujące i dyscyplinujące.

Do Traktatu dołączony został tzw. Protokół Socjalny (Umowa między państwami członkowskimi(...) z wyjątkiem jednoczonego Królestwa(...) o polityce socjalnej"), którego głównym zadaniem jest umożliwienie realizacji i wdrażania celów Karty Socjalnej z 1989r. do systemów krajów członkowskich, poprzez uchwalanie wiążących aktów prawnych. Cele Karty to głównie wspieranie zatrudnienia, ochrona socjalna miejsca pracy i dialog społeczny. Rada została upoważniona do przyjmowania dyrektyw określających minimalne przepisy regulujące wyszczególnione w Karcie problemy socjalne.

W oddzielnym tytule Traktatu ujęto tematykę „sieci transeuropejskich". Za hasłem tym kryje się problem niespójności procesu inwestycyjnego między krajami członkowskimi. Do tego czasu większość projektów infrastrukturalnych przygotowywana była w oparciu o wewnętrzne, krajowe kryteria i potrzeby. Chodzi tu o spójność nie tylko w dziedzinie sieci komunikacyjnej, lecz także, np. zgodność norm telekomunikacyjnych, informatycznych, czy połączenia między sieciowe. Tymczasem rozwój jednolitego rynku, zwłaszcza potrzeby przedsiębiorstw, wskazywały na konieczność koordynowania wysiłków inwestycyjnych i standaryzacyjnych. Takie tez zadanie przyznane zostało Wspólnocie: wpływanie na ujednolicanie standardów, zapewnienie kompatybilności projektów inwestycyjnych, pomoc logistyczna i finansowa w dziedzinach zmierzających do łączenia powiązań komunikacyjnych i telekomunikacyjnych pomiędzy państwami członkowskimi, czy wprowadzanie elektronicznych systemów zarządzania ruchem. Na wniosek Komisji Rada Europejska w ramach przyznanych prerogatyw legislacyjnych przyjęła 14 projektów uznanych za priorytetowe. Wszystkie wytyczne i projekty, które są wprawdzie przedmiotem wspólnego zainteresowania- ale odnoszą się do terytorium państwa członkowskiego- wymagają zgody tego państwa.

Art. 130 konstytuuje samodzielna politykę przemysłową Wspólnoty. Do jej zadań należy wspieranie konkurencyjności przemysłu europejskiego poprzez tworzenie korzystnego klimatu przedsiębiorczości i inwestycyjnego oraz ułatwianie wpasowywania się podmiotów gospodarczych do zmian strukturalnych. Komisja ma prawo przekazywać propozycje i podejmować inicjatywy wspierające koordynację polityk przemysłowych państw członkowskich. Podejmowane w ramach wspólnej polityki przemysłowej środki nie powinny jednak prowadzić do jakichkolwiek zniekształceń konkurencji pomiędzy przedsiębiorstwami wspólnotowymi danego sektora.

Artykuły 130a-130e o spójności (kohezji) społecznej i gospodarczej we Wspólnocie są w pewnym sensie kontynuacją tematu włączonego do acquis sommunautaire w Jednolitym Akcie Europejskim. Przed wejściem w życie Traktatu z Mastricht Wspólnota dysponowała trzema funduszami strukturalnymi: Europejskim Funduszem Gwarancyjnym i Wyrównawczym dla Rolnictwa (EAGFL), Europejskim Funduszem Socjalnym i Europejskim Funduszem Regionalnym. Na podstawie art. 130d utworzony został dodatkowo Fundusz Spójności (Kohezji), który ma się finansowo przyczyniać do realizacji projektów dotyczących środowiska i sieci transeuropejskich w zakresie infrastruktury transportowej. Wspólnym celem polityki strukturalnej i regionalnej realizowanej za pomocą czterech wymienionych funduszy jest obecnie wspieranie zacofania i poszkodowanych regionów poprzez transfery pieniężne.

W dziedzinie badań i rozwoju technicznego Traktat z Mastricht nie wprowadził istotnych zmian. Rada uprawomocniona została do rozwijania kilkuletnich programów ramowych i uchwalania programów wykonawczych służących wspieraniu badań i rozwoju przez przedsiębiorstwa w krajach członkowskich. Podobnie, art. 130r - 130t o ochronie środowiska naturalnego nie stanowią radykalnego przełomu co do możliwości podejmowania działań na tym polu przez organy wspólnotowe. Działania te, jak w przypadku ochrony konsumentów, prowadzone były przed ratyfikowaniem TUE w oparciu o art. 100a. Nowością jest wyraźne zalecenie, by Wspólnota prowadząc politykę ochrony środowiska kierowała się koniecznością osiągania wysokiego poziomu ochrony, przez co chciało zapobiec niebezpieczeństwu harmonizacji odnośnych przepisów na poziomie minimalnym.

Całkowicie nowe są w Traktacie z Mastricht art. 130u - 130y, które stanowią rodzaj jednostronnego zobowiązania Wspólnoty do popierania rozwoju społecznego i gospodarczego krajów rozwijających się, ich integracji w ramach gospodarki światowej i walki z ubóstwem. Polityka Wspólnoty ma się przyczyniać do konsolidacji systemu demokratycznego, rządów prawa oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności w krajach rozwijających się.